Türki-i Basit
14-15. yy.larda Türkçenin yerine Arapça Farsça kelime ve kuralların yerleşmeye başladığını gören bazı sanatçıların, bu duruma tepki olarak başlattıkları akımdır. 15-16. yy.larda Aydınlı Visali, Edirneli Nazmi ve Tatavlalı Mahremi gibi sanatçıların savunduğu bu anlayış, çok etkili olamadı. Bu şairler divan şiirlerini öz Türkçe yazdılar, halk deyişlerinden yararlandılar.
Mahallileşme
Divan şiirinde İstanbul’un Fethi'nden sonra başlayan ve 18. yy.da Nedim’le güçlenen “Yerlileşme” akımıdır (Lale Devri). Bu akımla birlikte İstanbul Türkçesine özgü söyleyişler şiire girmiş, soyut dünya yerine somut ve gerçek çevrelere yer verilmiş, İran etkisi azaltılarak ulusal zevke dönülmüş, halk edebiyatının etkisiyle “şarkı” biçimi ortaya çıkmış ve bazı şairler (Nedim ve Şeyh Galip) hece ölçüsüyle şiir yazmıştır.
Sebk-i Hindi
Hindistan’da Babürlü Türk hükümdarlarının saraylarında Farsça yazan şairlerin başlattıkları bu akım, edebiyatımızda 17. yy.dan itibaren etkisini göstermiştir. Bu yüzyılda Nef’i, Naili, Neşati gibi şairlerde etkileri görülen akım, 18. yy.da Şeyh Galip ile doruğa ulaşmıştır. Akımın özelliği; bilmeceyi andıran mazmun ve telmihlere, zor anlaşılır hayal oyunlarına ve alışılmadık benzetmelere yer vererek divan şiirinin kalıplarıyla oynamaktır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder