Köroğlu (16. yy.)
Bolu Dağlarının eşkıya ozanıdır. Asıl adı Ruşen Ali’dir. At seyisi olan babasının gözlerine Bolu Beyi’nin mil çektirerek kör ettirmesi sonucu çocuğun dağa çıktığına ve Köroğlu adıyla anılmaya başladığına, babasının öcünü aldığına, zenginleri soyup yoksullara dağıttığına inanılır. Net bir bilgi olmamakla birlikte, bütün bu olayların Celali isyanları sırasında gerçekleştiği sanılmaktadır. Halk onu bir destan kahramanı haline getirmiş, yiğitliğin simgesi yapmıştır. Hakkında 20’den fazla hikâye yaratılmıştır. Köroğlu’nun şiirleri, çoğunlukla yiğitçe söylenmiş koçaklamalardır. Aşk ve doğa güzelliklerini dile getiren şiirleri de vardır. Köroğlu, halk arasında yiğitlik ve mertliğin simgesi olarak ün kazanmıştır.
Karacaoğlan (16-17. yy.)
Çukurova yöresinde yaşamış Türkmen bir âşıktır. Sadece halk şairlerini değil, birçok Milli Edebiyat ve Cumhuriyet şairini de etkilemiştir. Divan şiirinden etkilenmemiştir. Hece ölçüsünü ustalıkla kullanarak halk dilini işlemiş; kıvrak, canlı bir söyleyişle daha çok koşma, semai ve varsağı türlerini yeğlemiştir. Güzel, güzellik ve doğa sevgisi, ayrılık, gurbet temaları çevresinde hayata açık, dünyaya bağlı bir şiiri geliştirmiştir. Doğadan ve çevresinden aldığı imgeler, benzetmelerle halk şiirinin en güzel, en lirik örneklerini vermiştir.
Âşık Ömer (17. yy.)
KonyalI asker bir şairdir. Hem hece hem aruzla yazmış, divan şiiriyle halk şiirinin bileşimini yapmış usta bir ozandır. Dili doğal, anlatımı coşkuludur. Heceyle yazılmış şiirleri dışında Divariı vardır.
Ercişli Emrah (17. yy.)
Yaşamı hakkında pek bilgi yoktur. Van yöresinde yaşadığı sanılmaktadır. “Emrah ile Selvi” hikâyesinin kahramanıdır. Dili sade, üslubu liriktir. Şiirlerinin çoğunun, Erzurumlu Emrah’a mal edildiği söylenir.
Kayıkçı Kul Mustafa (17. yy.)
Asker bir şairdir. Tanık olduğu tarihsel olayları şiirlerine konu eder. Dili yalın, söyleyişi doğaldır. Genç Osman Destantyla ünlüdür.
Levni (17. yy.)
Edirnelidir. Şair ve minyatürcüdür. Ressamlığı şairliğinden daha meşhurdur. OsmanlI minyatür sanatının son büyük temsilcisidir. Hem divan hem halk şiiri yazmıştır.
Dertli (18. yy.)
Geredelidir. Asıl adı İbrahim’dir. Bektaşi inancını dile getiren devriyeler, nefesler yazmıştır. Aruzla yazdığı şiirlerinde ise Fuzuli’nin etkisindedir. Gurbet şairi olarak tanınan ozanın, talihine ve bahtına isyan eden koşmaları meşhurdur. Dili ağırdır. Toplumsal yergi içerikli şiirleri, taşlamaları ve şathiyeleri de vardır.
Erzurumlu Emrah (19. yy.)
Medrese eğitimi görmüş, aruzla da yazmış bir şairimizdir ama asıl heceyle yazdığı şiirleri başarılıdır. Şiirlerinde Nakşibendilik tarikatıyla ilgili temalara çok yer vermiştir. Aruzla yazdığı şiirlerini topladığı bir Divariı vardır.
Seyrani (19. yy.)
Kayserili olan şairin asıl adı Mehmet’tir. Bir ara İstanbul’a gitmiş ama taşlamalarıyla devrin ileri gelenlerini kızdırdığı için korkup köyüne kaçmıştır. Aruzla da yazmışsa da asıl ününü âşık tarzı şiirleri ve taşlamalarıyla yapmıştır. Bir Divari\ vardır.
Dadaloğlu (19. yy.)
Asıl adı Veli olup Âşık Musa adlı bir halk ozanının oğludur. Osmanlıya başkaldıran Çukurova Türkmenlerinin Avşar boyundandır. Sivas’a yerleştirilen aşiretinin direnişini anlatan koçaklamaları ve aşk, tabiat konulu güzellemeleri meşhurdur.
Bayburtlu Zihni (19. yy.)
Medrese eğitimi gören şair, Rusların Erzurum ve Bayburt’u istilası sırasında savaşın acılarını yakından görmüştür. Çeşitli memurluklar yapan şair, hem hece hem aruzla yazmıştır. Yergiye çok yer vermiştir. Heceyle yazdığı şiirlerinden çok azını koyduğu bir Divariı ve Sergüzeştname adlı mesnevisi vardır.
Ruhsati (19. yy.)
Asıl adı Mustafa’dır. Hem aruz hem de heceyle yazmıştır. Bektaşi inançlarını işlediği öğretici şiirlerinin yanı sıra akıcı, içli bir söyleyişle aşk şiirleri, koşmalar yazdı. Şiirlerinde halk deyişlerini ustaca kullandı.
Kağızmanlı Hıfzı (20. yy.)
Asıl adı Recep’tir. Medrese öğrenimi görmüş, çiftçilik ve köy imamlığı yapmıştır. Küçük yaşta şiire başlamış; koşma, semai, destan ve ağıt türlerinde eserler vermiştir. Oldukça akıcı, gerçekçi ve yalın bir şiir söyleyişi vardır. Amcasının kızına yazdığı ağıt, hala âşıklarca okunmaktadır.
Âşık Veysel (20. yy.)
Cumhuriyet döneminde yaşamıştır ve son ünlü âşıktır. Küçük yaşta gözlerini kaybetmiştir. Şiirleri Ahmet Kutsi Tecer’in ilgisiyle yayımlanmıştır. Şiirleri Deyişler, Sazımdan Sesler, Dostlar Beni Hatırlasın adlı eserlerinde toplanmıştır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder