Kelime anlamı “Kuş Dili” olan Mantıku’t-Tayr, Türk edebiyatının Anadolu’daki ilk ürünle- rindendir. 1317 yılında Gülşehri tarafından Kırşehir’de yazılmış, sanat değeri yüksek bir mesnevidir. Sembolik bir anlatımı olan eserde, kuşlar arasında geçen bir öykü yoluyla tasavvufi kavramlar anlatılmıştır. Bu yönüyle eser, bir fabl sayılabilir. Gülşehri eserinde hayvan hikâyelerine yer veren ilk şairimizdir. Bu açıdan ele alınınca Türk fabl edebiyatının Anadolu’daki yazarının Gülşehri olduğu görülür.
Eser, dil bakımından Eski Anadolu Türkçesinin ilk örneklerindendir. Çekici bir anlatımı vardır. Özellikle nitelemeleri ve tasvirleri ile dikkat çeker. Ayrıca sorulu cevaplı bir ifade, üslubunun temelini oluşturur. Ama şairin asıl önemli yönü, Türkçeye verdiği önemdir. Şair eserini Farsçanın moda olduğu bir dönemde Türkçe yazmıştır. Böylece Anadolu’da Türkçecilik cereyanını başlatan ve Türkçeye sahip çıkan ilk şair olmuştur. Bu fikir daha sonra Âşık Paşa ile devam etmiştir.
Gülşehri, eseri, Fars edebiyatının büyük şairi Feridüddin-i Attar’ın aynı adı taşıyan eserinden almış ve tercüme etmiştir. Ama bu tercümede serbest davranmış, eserin yapısını da değiştirmiştir. Özellikle hikâyelerde farklı bir tutum izlemiş, eserdeki hikâyelerin yerine başka hikâyeler koymuştur. Bu hikâyeleri çeşitli kaynaklardan (Örneğin Mevlana’nın Mesnev/sinden) aldığı gibi, kendisi de bizzat hikâyeler yazmıştır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder