• Eser, 12. yy.da Edip Ahmet Yükneki tarafından yazılmış ve dönemin hükümdarı Sipehsalar Bey’e sunulmuştur.
■ Didaktik olan eser; dini nitelikli 40 beyitlik üç gazel-kaside biçimli şiirden, ahlaki öğütlerin verildiği 101 dörtlüklükten oluşur. Toplam 14 bölümdür. Baştaki 5 bölüm giriştir ve gazel-kaside biçimlerinde, beyitlerle yazılmıştır. Sonraki 3 bölüm asıl konudur ve dörtlüklerle yazılmıştır. 1 bölüm de bitiştir.
• Önce Tanrı’ya, Peygamber'e, Dört Halife'ye ve Sipehsalar Bey’e övgüde bulunulmuştur. Sonra dörtlüklerle asıl konu işlenmiştir. Asıl konular bilginin yararları, cehaletin kötülüğü, dünyanın değiştiği, cömertlik-cimrilik, alçakgönüllülük-kibir, açgözlülük-tamahkârlık vb.dir.
■ Aruz ölçüsüyle (feûlün feûlün feûlün feûl) yazılan eserin dörtlükleri mani biçiminde uyaklanmıştır.
• Hakaniye lehçesiyle yazılmıştır ama Arapça kelimelerin çokluğu nedeniyle dili Kutadgu Bilig’den daha ağır, sanat değeri de daha düşüktür. Sanat kaygısından çok, dini ve ahlaki inançları öğretmek ve yaymak amaçlı yazılmış bir eserdir.
• Hem Uygur hem de Arap harfleriyle basılmış nüshaları vardır.
• Edip Ahmet Yükneki, Semerkant yöresinde bir köy olan Yüknek’te doğmuştur. Doğuştan kör olduğu, bu eser sayesinde sevgi ve saygı gördüğü dışında hayatı hakkında bir bilgi yoktur.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder